FORKLİFT NEDİR, NASIL KULLANILMAYA BAŞLANMIŞTIR?
Forklift nedir sorusuna; forklift (çatallı istifleyici), iş hayatında insanların taşıyamayacağı kadar ağır yükleri bir yerden başka bir yere taşınmak amacıyla kaldırılmasını ve istiflenmesini sağlayan iş makinesidir. Genel amacı yük taşımak olan bu makinelerin taşıma kapasitesi ise 0.5 ile 40 ton arası değişmektedir. Forkliftlerde yer alan plakalar yardımı ile forkliftlerin kapasitesi, yük merkezi ve sınıfına dair her türlü bilgiye ulaşmak mümkündür.
Uzun mesafeli taşımacılık için uygun olmayan bu makineler, kısa mesafede yük taşımaya yardımcı olan pratik yük kaldırma makineleridir. 1800’lü yıllarda kullanılmaya başlayan bu makineler, ilk başlarda zincir yardımı ile yük taşıma işlemi görüyordu. 20. yüzyılda ise tahta platformların üzerinde takılan vince benzer makinelerle yükler taşınmaya başladı. Daha sonraki yıllarda bu makinelere elektrikli motorlar ve aküler takılmaya başladı. 1. Dünya Savaşı yıllarında bu makinelere yükselebilen ve alçalabilen platformlar takılarak, bugünkü görünümüne kavuştu. İlk forkliftler hidrolik bir sistemi olmayan oldukça basit ürünlerdi. Sadece zincir yardımı ile çalışan bu aletler, yükleri santim santim taşıyor ve ihtiyaçları zar zor görüyordu. Fakat ilk sürücülü ve denge ağırlıklı forkliftler, 1917 yılında üretildi. 1923 yılında ilk asansörlü forkliftler ve 1936 yılında tekerlekli forkliftlerin piyasaya sürülmesi ile daha kaliteli bir ürüne dönüşen forkliftler, 1950 yılında manevra kabiliyeti de kazanarak oldukça kullanışlı bir makine halini almıştır.
Teknolojinin gelişmesine bağlı olarak sürekli kendini yenileyen forkliftlere 2000’li yıllarda yakıt hücresi eklenmiştir. Böylece; yakıt sorunu olmayan, son derece pratik hareket edebilen, güçlü ve dayanıklı bir yük taşıma makinesi ortaya çıkmıştır. Tüm bu süreçte forkliftlerin insan ihtiyaçları doğrultusunda ve teknolojinin desteği ile şekillendiğini söylemek yanlış olmaz.
Forklift Ne İşe Yarar?
Kaldırdığı ağırlıklar dikkate alındığında işletmelerin adeta can simidi görevi gören forkliftler özellikle ağır malzemelerin indirilip kaldırılması ve sevkiyatı konusunda büyük önem taşıyor. Ayrıca kamyon yüklemeleri ve boşaltmaları için de olağanüstü bir kolaylık sağladığının altını çizmek yanlış olmayacaktır.
Forklift Nerede Ve Nasıl Kullanılır?
Daha çok sanayi alanında depolama, stoklama amacı ile kullanılan forkliftler; ağır malzemeleri yüklemek, taşımak ve boşaltmak için oldukça yararlı bir makinedir. Bununla birlikte; şantiyelerde, limanlarda, depolarda da bu makinelerin kullanıldığı görülmektedir. Amacı sadece yük taşıma olan bu araçlar, toprak alanda kullanılması zor ve trafiğe çıkması yasak makinelerdir. Ayrıca bu araçlarla 10 kilometreden fazla hız yapılmaz. Forkliftlerin kullanılması da sadece forklift operatörleri tarafından gerçekleştirilebilir. Forkliftler kullanım açısından da oldukça basit makinelerdendir.
Forkliftlerin Çalıştırılması
Forklift Aracının Hareket Ettirilmesi
Bakımı yapılarak kullanılmaya hazır olan forkliftlerin hareket ettirilmesi için öncelikle operatör tarafından kontak anahtarı marş durumuna alınır ve marşa basılır. Böylece motor çalışır. Motor bir süre çalıştıktan sonra kontak anahtarı ve el freni bırakılır. Debriyaj pedalına basılarak vites ileri veya geri alınır. Sol ayak debriyajda iken sağ ayak ile gaz pedalına basılır. Daha sonra aracın çatalı yerden kaldırılarak, sol ayak yavaş yavaş debriyajdan kaldırılır. Bu şekilde araç hareket etmeye başlar. Tamamen otomobil kullanma mantığı ile çalışan bu araçları hareket ettirmek çok kolaydır. Aracın geri hareket ettirilebilmesi ise ileri gitmesinden pek farklı değildir. Vites kolunu R konumuna alarak aynı işlemlerin yapılması ile araç geriye hareket edecektir. Ayrıca bu araçların kullanımı modeline göre değişebilmekle birlikte, bazı modellerde sadece ayak pedalı olduğu da görülmektedir.
Forklift Aracının Durdurulması
Forklift aracın durdurulması ise kademeli olarak yapılan bir işlemdir. Forklift aracın duracağı yer belirlendikten sonra öncelikle ayak, gaz pedalından çekilir ve vites kolu boşa alınır. Daha sonra ise araç tam olarak durana kadar fren pedalına yavaş yavaş basılır. Araç durduktan sonra el freni çekilir ve fren pedalı bırakılır.
Kaliteli Forklift Markaları Hangileridir?
İş hayatında kullanacağınız forkliftler, özelliklerine göre birçok modelde piyasaya sürülmektedir. Fakat işletmeniz için en iyi forklift aracını seçerken ihtiyacınıza uygun bir makine seçmeniz, makineden verim alabilmeniz için oldukça önemlidir. Yeni bir forklift aracı alırken araçlarda dikkat edilecek hususları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Güç: Kullanım alanınıza göre dizel, akülü veya LPG’li forklift araçlardan en uygun olanını seçebilirsiniz.
- Asansör Tipi: Depodaki raf yüksekliğine göre belirlenebilecek asansör tipleri, yatay özellikli olması ile de kullanım kolaylığı sağlamaktadır.
- Rampa çıkabilme ve dönüş kapasitesi: Zorlu koşullarda en iyi performans alabilmenizi sağlamaktadır.
- Lastik: Kullanım yerinize göre havalı, dolgu ya da iz bırakmayan lastikler seçebilirsiniz.
- Tonaj: Yapacağınız işe göre, makinelerin yük taşıma kapasitesi oldukça önemlidir.
- Ataşman: Kullanımınıza bağlı olarak forkliftlerde sadece paletli değil; rulo, balya taşımak için forklift ataşmanları da kullanılabilmektedir.
- Vardiya: Forklift makineler çok sık kullanılacaksa; dayanıklı, ikinci bir akü sistemi olan araçları seçmek uzun süreli kullanım için önemlidir.
- Aracın aksesuarları: Makineye uygun yedek parça ve aksesuarların fazla olması, araç verimliliğini arttıracaktır.
Forklift Teknik Özellikleri Nelerdir?
Forklift teknik özellikleri olarak 0.5 ile 40 ton arası ağırlık taşıyan ağır makinelerdir. Yük merkezlerindeki ağırlıkları ise 3 tona kadar çıkabilmektedir. Genellikle kaldırma yükseklikleri ise 3 veya 4 metredir. Fakat özel olarak kullanılan bir sistemle 9 metre yüksekliğe kadar yükleri kaldırabilmektedir. Direksiyon ise direkt olarak arka tekerlere bağlıdır. Aracın dönme işlemi arka tekerleklerle yapılır. Dizel, akülü veya LPG’li olarak enerji sınıflandırmasına tabi tutulan bu araçlarda standart asansörlerin yanında Tripleks asansörler de kullanılmaktadır. Ayrıca yatay kaydırma sistemi denilen bir mekanizma da bu makinelerde kullanılmaktadır. Normalde dört tekerlekli üretilen bu makineler, özellikle rafların arasında kolay hareket edebilmek için üç tekerlekli olarak da üretilmektedir. Bununla birlikte, forkliftler işin amacına göre paletli veya ataşmanlı olarak üretilebilmektedir.
Forklift Ölçüleri, Boyutları Ve Genişliği Nedir?
Kullanım amacına gör değişmekle birlikte, genel olarak bakıldığında forkliftlerin genişliği 1125 mm ve 1197 mm arasında değişmektedir. Çatal hariç yüksekliği ise 2720 mm’ye kadar çıkabilmektedir. Sürücü koltuk yükseklikleri ise 1042 mm ve dingil mesafeleri ise 1625 mm olarak belirlenmiştir. Makinelerin çatal yükseklikleri ise 3230 mm’ye kadar çıkabilmektedir.
Forklift Araçların Bakımı Nasıl Yapılır?
Her makinenin olduğu gibi forklift araçların da düzenli olarak bakımlarının yapılması gerekmektedir. Günlük, haftalık ve aylık olarak yapılabilecek bu bakımlarda aracın tüm aksamları kontrol edilir. Ayrıca aracın günlük bakımlarında şu hususlara bakılır:
- Motor yağı seviyesi kontrolü
- Radyatör bakımı kontrolü
- Lastik bakımı
- Kaldırma sistemleri kontrolü
- Motor kontrolü
- Elektrik devre kontrolü
- Yağ yakıt göstergesi kontrolü
- Hidrostatik sistem kontrolü
Ayrıca aylık olarak yapılan bakımlarda ise; aracın motor yağı ve yakıt filtresi değiştirilir, hidrostatik soğutucu, radyatör ve motor bağlantı noktalarının kontrolü yapılır, kaldırma sistemleri ile direksiyon sistemlerinin düzgün çalışıp çalışmadığı tespit edilir. Son olarak elektrik devrelerinin de kontrolü yapılarak bakım süreci tamamlanır.
Forklift Güvenlik Kuralları Nelerdir?
Forklift kullanırken uyulması gereken iş güvenliği kuralları bulunmaktadır. Bu kuralları ise şu şekilde sıralayabiliriz:
- Forklifti sadece yetki sahibi kişiler kullanmalıdır.
- Forklifti kullanırken koruyucu baret, gözlük ve giysi kullanılmalıdır.
- Araç çalışmaya başlamadan önce kontrol edilmelidir.
- Operatör güvenlik kurallarına uymalıdır.
- Forkliftler tepe korkuluğu ile kullanılmalıdır.
- Hareket halinde iken çatallar aşağıda olmalıdır.
- Forkliftler insan taşıma amacı ile kullanılmamalıdır.
- Araç uygun koşullarda ve kapasitesine uygun olarak kullanılmalı.
- Islak elle veya ayakkabı ile çalıştırılmamalı.
- Yük kaldırma mekanizmasının altında kimse olmamalı.
- Yokuş yukarı yük taşırken ileri, yokuş aşağı yük taşıken geri yönde hareket edilmeli.
- Rampalarda dönülmemeli veya istifleme yapılmamalı.
- Güvensiz yükleri taşımayın.
- Yükler, her iki çatal üzerinde olmalıdır.
- Operatör koltuğuna oturmadan aracı çalıştırmayın.
- Bu araçları amacı dışında kullanmayın.
- Yükü çok yükseğe taşırken dikkatli olun.
- Forkliftin yakıt dolumunu özel bir alanda yapın.
- Forkliftleri güvenli bir şekilde park edin.
Forklift Hız Sınırı Nedir?
Forkliftlerde hız sınırı ise kapalı alanlarda 5 km, açık alanlarda 10 km’dir. Buradaki açık alan ise fabrika yerleşkesi olarak düşünülebilir. Zira bu araçların trafiğe çıkması yasaktır.
Bu sebeple; forklift araçların taşınması sırasında nakliye aracının kullanılması daha güvenli ve daha doğru bir karar olacaktır.
PERİYODİK KONTROL NEDİR? VE HANGİ YASAL YÖNETMELİKLERE GÖRE YAPILIR?
Periyodik kontrol; işyerlerinde kullanılan makina ve teçhizatın çalışma ömrü süresince; insan sağlığına ve çevre güvenliğine zarar vermeksizin çalışmasının sağlanması için yasal mevzuat uyarınca işveren tarafından yaptırılması gereken kontrol ve denetim faaliyetleridir.
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği “ne göre Kaldırma ve İletme Ekipmanları, Kazanlar, Basınçlı Kaplar, Elektriksel Tesisatı ve Topraklama Ölçümleri, Yangın Tesisatı, Havalandırma Tesisat, Doğalgaz İç Tesisat ..vb tesisatlar ilgili standartlarda kontrol periyodu belirtilmemiş ise yılda en az 1 (bir) defa Akredite Firmalar veya TSE Hizmet Yeterliliğine sahip firmalar tarafından yapılmalı ve mevzuata uygun olarak raporlandırılmalıdır.